Moeten we vaarwel zeggen tegen de auto?

Onlangs verscheen in Het Parool een interview met Jan Willem Erisman, de nieuwe belangrijkste adviseur van de regering op het gebied van klimaat.  De krant kopte: ‘Autobezit voor iedereen is straks niet langer vanzelfsprekend.’

In het interview gaat Erisman in op een aantal belangrijke keuzes die de samenleving moet maken om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Klimaatneutraliteit in 2050 betekent geen menselijke invloed meer op het klimaat. Dat impliceert dus nul komma nul emissie. En dat geldt dan voor iedere sector. Welke impact heeft deze enorme opgave? We vatten een aantal punten uit het interview met Erisman samen:

• Systeemveranderingen zijn noodzakelijk: Om klimaatneutraliteit te bereiken voor 2050 is volgens hem een radicale verandering van het systeem nodig. Dat betreft niet alleen mobiliteit maar bijvoorbeeld ook existentiële vragen over de inrichting van energie, grondstoffen, landbouw, en industrie.
• Elektrisch rijden is geen systeemverandering: Systeemverandering geldt dus ook voor mobiliteit, maar hij ziet elektrisch rijden niet als de heilige graal. Elke benzinewagen inruilen voor een stekkerauto betekent ook op een manier doorgaan met hetzelfde systeem. ‘Als we fossiele auto’s vervangen door elektrische auto’s lopen we snel aan tegen de bijvoorbeeld beperkt beschikbare grondstoffen en kritische materialen’. In de Randstad moeten we daarom bijvoorbeeld opnieuw nadenken over de rol van het openbaar vervoer. Terwijl elektrisch rijden mogelijk de beste optie blijft voor het platteland.
• Een voorbeeld uit de voedselketen: Er liggen grote vraagstukken over de inrichting van bijvoorbeeld de veehouderij. Maar tegelijk zijn er ook systemische veranderingen die invloed hebben op onze consumptie. ‘Volgens mij onderschatten we de ontwikkeling van kweekvlees en vleesvervangers, waarin nu heel veel wordt geïnvesteerd’.
• Keuzes zijn aan de politiek: Uiteindelijk zijn politieke keuzes cruciaal, bijvoorbeeld over de toekomst en inrichting van de landbouw, mobiliteit en industrie. Daar heb je de hele samenleving bij nodig. Erisman vindt dat we die keuzes met z’n allen moeten maken.
• De noodzaak van samenwerking: Hij dringt erop aan dat er snel actie moet worden ondernomen en dat samenwerking tussen de overheid, wetenschap en burgers nodig is om de klimaatdoelen voor 2050 te bereiken.

Moet morgen dan alles anders? Erisman is geen voorstander van angst opwekken. ‘Dat helpt helemaal niet, dat maakt fatalistisch. De kunst zit ’m erin dat je zodanig beleid adviseert dat mensen stappen kunnen maken. Iedereen richt zich nu op 2030’. Hij benadrukt dat de transitie naar een duurzamere samenleving geleidelijk moet plaatsvinden, met de opbouw van alternatieven.

Ook uit onze ervaring blijkt dat vraagstukken rond bereikbaarheid en mobiliteit zelden eenvoudig zijn op te lossen. En dat samenwerking en draagvlak essentieel zijn om bestaande situaties te veranderen. Verschillende stakeholders hebben met allemaal andere belangen. Hoe breng je die partijen bij elkaar en vind je gedeelde belangen? In onze inspiratiepaper over Strategisch Omgevingsmanagement delen we een aanpak die in de praktijk tot gedeelde oplossingen leidt voor complexe problemen.